Sisindiran

Sisindiran asalna tina kecap ‘sindir’ nya éta ngomong henteu togmol tapi ku jalan dibalibirkeun, pikeun ngaragangan nu diajak nyarita, supaya omongan urang henteu karasa nyentug. Jadi nu disebut sisindiran téh nya éta kasenian ngaréka basa nu diwangun ku cangkang jeung eusi, pikeun ngedalkeun maksud anu henteu saceplakna bari dipamrih karesmianana (M.A. Salmun).

Sisindiran nurutkeun wangunna dibagi tilu, nya éta:

1. Wawangsalan/bangbalikan
2. Paparikan
3. Rarakitan

Nilik kana sipatna, wangun nu tilu éta mibanda tilu rupa sipat, nya éta: 1) silih asih, 2) piwuruk, jeung 3) sesebréd.

1. Wawangsalan/bangbalikan

Wawangsalan asal kecapna tina wangsal anu hartina wangsul, maksudna balik. Éta sababna wawangsalan sok disebut ogé bangbalikan anu asal kecapna tina balik.
Wawangsalan/bangbalikan nya éta hiji wangenan sisindiran nu diwangun ku cangkang jeung eusi sarta disatukangeun eusina mangrupa tarucing (tebakan).

Wawangsalan/bangbalikan dibagi jadi dua, nya éta:

1. Bangbalikan lanjaran

Nya éta wawangsalan nu teu kauger ku patokan pupuh. Contona:

• Teu puguh monyét hideungna

Teu puguh tungtungna (lutung)

• Tepi ka kélor héjona

Tepi ka antukna (katuk)

• Teu beunang disupa dulang

Teu beunang dibébénjokeun (kéjo)

2. Bangbalikan dangding

Nya éta wawangsalan nu kauger ku patokan pupuh. Contona:

Kinanti
Di Cikajang aya gunung, asa paturay jasmani
Kalong leutik saloa gedang
Kembang biru di astana, abot pisah jeung nu asih.

2. Paparikan

Paparikan asalna tina kecap ‘parik’ anu asalna tina “parek”, hartina deukeut. Anu padeukeutna téh nya éta sadana atawa sorana dina cangkang jeung eusi.

Paparikan diwangun ku opat pada, dua pada cangkang jeung dua pada eusi, unggal pada lobana dalapan engang.

Paparikan dibagi dua, nya éta:

1. Paparikan kawih, nya éta paparikan nu teu kauger ku patokan pupuh. Contona :

Leuleupeutan leuleuweungan
Ngarah kékéjoanana
Deudeukeutan reureujeungan
Ngarah téténjoanana

2. Paparikan dangding, nya éta paparikan nu kawengku ku patokan nyieun pupuh. Contona:

Kapinis ulah disumpit
Tangkal muncang ngarangrangan
Kembang kopi kembang kopo
Karungkang pucuk karungkang
Lampuyang cocongoan
Bawaeun ka Raja Galuh
Batu tulis di sakola

Nilik kana sipatna, paparikan téh bisa mibanda tilu rupa sipat, nya éta:

• Silih asih
• Piwuruk
• Sesebréd

3. Rarakitan

Rarakitan salasahiji wangenan sisindiran anu asalna tina kecap “raket” hartina deukeut, tapi raket mah maknana leuwih deukeut atawa dalit. Raket di dieu nya éta raket sora atawa sadana antara cangkang jeung eusi téh raket pisan.
Contona:

Kamana nya nyiar paying
Sakieu pana poéna
Kamana nya nyiar duyung

Sakieu panas haténa

Nilik kana sipatna, rarakitan mibanda tilu rupa sipat. Nya éta silis asih, piwuruk, jeung sesebréd.